2019-2025 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՉԱՓԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԵՆԹԱԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԻ ԱՐԴԻԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆԸ ՀԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

5 - project.vote.yes
2 - project.vote.no

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«2019-2025 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՉԱՓԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԵՆԹԱԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԻ ԱՐԴԻԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆԸ ՀԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՈՐՈՇՄԱՆ ՆԱԽԱԳԾԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ

Իրավական ակտի անհրաժեշտությունը (նպատակը).

Զարգացած արդյունաբերական առաջատար երկրների փորձը ցույց է տալիս, որ տնտեսական զարգացման բարձր մակարդակի կարելի է հասնել միայն գիտության, տեխնոլոգիաների, տեղեկատվության արդի նվաճումների վրա հիմնված առաջադեմ տեխնոլոգիաների ներդրման միջոցով, որոնց անբաժանելի մասն են հանդիսանում ճշգրիտ չափումները, որոնք պետք է ընդունելի, հուսալի և ճանաչելի լինեն միջազգային մակարդակում։ Վերջինիս ապահովման նախապայման է լայնորեն կիրառվող, ներդաշնակեցված և փոխադարձաբար ճանաչված չափագիտության ենթակառուցվածքը: Սույն Ռազմավարությունը ներկայացնում է չափումների միասնականության ապահովման համակարգի ընդհանուր նկարագիրը և երկրի տնտեսության մեջ դրա կարևորությունը: Տնտեսական զարգացման, պաշտպանության, անվտանգության ապահովման ոլորտներում առաջադրանքների և գերակայությունների վերլուծությունն անհնար է առանց չափումների միասնականության ապահովման համակարգի զարգացման: Վերլուծության արդյունքների հիման վրա արձանագրվում են ոլորտի խնդիրները, մինչև 2025 թվականը ձևավորվում են արձանագրված խնդիրների լուծման և ՀՀ չափումների միասնականության ապահովման համակարգի զարգացման առաջնահերթությունները։ Ոլորտում համաչափ զարգացում ապահովելու համար անհրաժեշտ են մի շարք նախադրյալներ, մասնավորապես, ՀՀ կառավարությունը պետք է շարունակի բարելավել օրենսդրական և կարգավորող շրջանակը ազգային չափագիտության համակարգի համար: Միջազգային կանոնների վրա հիմնված օրենսդրությունը պետք է վերջնականապես մշակվի և հաստատվի։ Պետք է ձևավորվեն օրենսդրական չափագիտության գործառույթների համար հստակ սահմանված ինստիտուցիոնալ կառույցներ։ Պետք է շարունակաբար ապահովվի պետական ֆինանսական միջոցներ գիտական, օրենսդրական և արդյունաբերական չափագիտության զարգացման համար։ Չափագիտության ազգային համակարգի գործունեությունը պահանջում է ֆինանսական միջոցներ իր գործունեությունը և ազգային ելակետային էտալոնների պահպանումն իրականացնելու համար, ինչը պահանջում է պետական ֆինանսավորում։ Որպեսզի սույն Ռազմավարությունը հաջողությամբ իրականացվի՝ անհրաժեշտ է տարեկան բյուջե, որը կծածկի բոլոր անհրաժեշտ ծախսերը:

Սույն ռազմավարության նպատակն է ուղղորդել միջազգայնորեն ճանաչված, պահանջարկի վրա հիմնված և ՀՀ ազգային չափագիտության համակարգի կայուն, արդյունավետ զարգացման գործընթացը: Սույն Ռազմավարության առկայությունը վկայում է վերջինիս իրականացման համար պատասխանատու պետական մամինների հանձնառության մասին:

2. Կարգավորման հարաբերությունների ներկա վիճակը և առկա խնդիրները.

Ներկայումս ՉԱԻ-ն չի կարող ստեղծել, պահպանել և կատարելագործել ազգային էտալոններ և տարածել չափման միավորներ, իրականացնել տրամաչափարկման աշխատանքներ, դրանց արդյունքում ապահովել հետևելի չափումներ: ՉԱԻ-ի ներկայիս կարողությունները սահմանափակվում են օրենսդրական չափագիտությամբ և համահունչ չեն համապատասխան միջազգային և եվրոպական պահանջներին: Ակնհայտ է, որ ոլորտը բարեփոխման կարիք ունի, քանզի ոլորտում առկա են բազմաթիվ թերություններ և կառուցվածքային հիմնախնդիրներ։ Ներկայիս հենակետային լաբորատորիաները ապամոնտաժվել են, գոյություն ունեցող սարքավորումները այժմ օգտագործվում են միայն օրենսդրական չափագիտության գործողությունների համար, հնացած են և պարբերաբար չեն օգտագործվում: Սարքավորումները չեն ենթարկվել տրամաչափարկման կամ միջազգային համեմատությունների՝ հետևաբար դրանք հետևելի չեն ՄՄՀ-ին, չկան հարմարավետ սենյակներ չափագիտական լաբորատորիաների տեղադրման համար: Բացի այդ ներկայումս չի գործում ԻՍՕ/ԻԵԿ 17025 ստանդարտին համահունչ որակի կառավարման համակարգ: Աշխատակիցների թիվը թեև չափից ավելի մեծ է, սակայն աշխատակիցները չունեն բավարար լեզվական գիտելիքներ և ժամանակակից պահանջներին համապատասխանող որակավորում:

Այս համատեքստում պետք է նշել, որ Հայաստանի հարևան երկրները (մասնավորապես Վրաստանը, Ադրբեջանը) աշխատանքներ են իրականացնում միջազգային և եվրոպական ստանդարտների ուղղությամբ, մինչդեռ Հայաստանի չափագիտության ազգային համակարգի զարգացմանն ուղղված աշխատանքները պետք է գնահատել ոչ բավարար, ուստի ներկա փուլում սույն Նախագծի ընդունումը հնարավորություն կընձեռնի ապահովել համապատասխան նախադրյալներ, որպեսզի ՉԱԻ կարողանա առաջընթաց, զարգացում ապահովել ոլորտում և կատարել միջազգային չափանիշներով սահմանված գործառնական պահանջներ։

Առկա խնդիրների առաջարկվող լուծումները, կարգավորման առարկան.

Չափագիտության կամ չափումների միասնականության ապահովման ոլորտի զարգացումը միջազգային առևտրին և համաշխարհային շուկաներին մասնակցելու և ինտեգրվելու համար անհրաժեշտ պայման է, արդյունաբերական մրցակցությունը սատարող միջոց: Հայաստանի տնտեսությունը մեծապես կախված է սահմանային առևտրից: ՀՀ կառավարության նպատակներից մեկն է արտահանմամբ պայմանավորված տնտեսական աճը: Հայաստանի համար կարևոր նշանակություն ունի ԵԱՏՄ, երրորդ երկրներ շուկա մուտք գործելը, ինչին հասնելու համար չափագիտության ոլորտում մատուցվող ծառայությունները պետք է ունենան բարձր որակ, հիմնավորված գին և լինեն միջազգայնորեն ընդունելի` ծառայելով պետության և տնտեսվարողների կարիքներին։ Չափումները չափազանց կարևոր դեր ունեն առօրյա կյանքի գրեթե բոլոր ոլորտներում: Յուրաքանչյուր երկրի արդյունաբերություն կախված է հուսալի չափումներից` վերջինիս արտադրանքի որակն ապահովելու համար: Չափումները նաև սերտորեն կապված են քաղաքացու կյանքի որակի հետ: Այս համատեքստում չափումներին առնչվող բոլոր ոլորտները պետք է հաշվի առնել ազգային ՈԵ ձևավորման, զարգացման ժամանակ: Վերոնշյալն ապահովելու համար մշակվել է սույն Ռազմավարությունը, որի նպատակն է ապահովել չափագիտության ազգային համակարգի զարգացման հեռանկարային ուղղվածություն և գոյություն ունեցող համակարգը բարեփոխել այնպես, որ այն համապատասխանի միջազգային և եվրոպական պահանջներին: Ռազմավարությունն ուղղված է Հայաստանի ընդհանուր զարգացման համար չափագիտության կարևոր դերի մասին Հայաստանի հասարակության հանրային իրազեկմանը: Այն նպատակ ունի ներգրավել Հայաստանի միջազգային գործընկերների աջակցությունը, ապահովել տվյալ ոլորտում միջազգային համագործակցություն՝ ուղղորդելով միջազգայնորեն ճանաչված, պահանջարկի վրա հիմնված և կայուն ՀՀ ազգային չափագիտության համակարգի արդյունավետ զարգացման գործընթացի կայացմանը։

Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները և անձինք.

Նախագիծը մշակվել է ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարության <<Չափագիտության ազգային ինստիտուտ>> ՓԲ ընկերության նախաձեռնությամբ։ Ռազմավարության մշակման ժամանակ օգտագործվել են նաև Գերմանիայի չափագիտության ազգային ինստիտուտի (PTB) կողմից նախկինում կատարված հետազոտական աշխատանքների արդյունքները, որոնք թարգմանվել են հայերեն` Հայաստանում ԵՄ խորհրդատվական խմբի կողմից:

5․ Իրավական ակտի կիրառման դեպքում ակնկալվող արդյունքը.

Իրավական ակտի կիրառման դեպքում որպես արդյունք ակնկալվում է․

միջազգային ճանաչում ունեցող և տրամաչափարկման հիմնական ուղղություններով ծառայություններ մատուցող լաբորատորիաներով ՉԱԻ համալրում, ինչի արդյունքում լիովին կբավարարվի ներկա տեղական պահանջարկը,
մասնագիտական որակավորման ծրագրերին ու միջլաբորատոր համեմատություններին մասնակցության ապահովում,
Չափի և կշռի միջազգային բյուրոյի տվյալների բազայում CMC տվյալների հրապարակում,
պետական և մասնավոր ձեռնարկությունների արտադրանքի որակի լավացմանը նպաստում, որը թույլ կտա արտահանել/ներմուծել շուկայում մրցունակ և որակյալ ապրանքներ,
ՀՀ-ի բազմաթիվ ոլորտներում կիրառվող սարքավորումների ճշգրտության և չափագիտական անկախության ապահովում, երկրում բոլոր լաբորատորիաների, ախտորոշիչ կենտրոնների և փորձարկումների արդյունքում ստացված տվյալներ նույնական, հավաստիության և վստահելիության ապահովում
առողջապահության ոլորտում լաբորատոր փորձարկումների հիման վրա ճշգրիտ ախտորոշման իրականացման ապահովում, հետազոտության արդյունքների ճանաչելիության ապահովում այլ երկրներում, ինչը թույլ կտա հետագա բուժումը շարունակել արտերկրում, ունենալ արտերկրից լաբորատոր հետազոտությունների պատվերներ ստանալու հնարավորություն:
անդամակցություն միջազգային կազմակերպություններին, ինչը կապահովի ոլորտի համաչափ և ժամանակակից միջազգային պահանջներին համապատասխան զարգացում

ՀՀ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱՅԻ ՆԱԽԱՐԱՐ ՏԻԳՐԱՆ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

project.old_project_time.text

25.09.2019 - 15.10.2019
project.type.title

Decision
project.area.title

Economy, Economical
project.ministry.title

Ministry of Economy

project.send_email.title

project.email.info

project.views.title 6464

project.print.title

project.sentences.title

25.09.2019

1. Որոշման նախագծի հավելվածը լուրջ խմբագրման կարիք ունի, մասնավորապես, զգացվում է, որ նյութը թարգմանվել է որևէ աղբյուրից, իսկ նախադասությունների կառուցվածքները հաճախ սխալ են և աղավաղվում է դրանց իմաստը։ Առկա են բազմաթիվ դեկլարատիվ բնույթի անիմաստ նախադասություններ։ Օրինակ՝ "Չափումների միասնականության ապահովման համակարգի զարգացումը դրական ազդեցություն է ունենում բնակչության սոցիալական կայունության վրա, քանի որ նվազեցնում է տարաձայնությունները գնորդի և վաճառողի, արտադրողի և սպառողի միջև:" նախադասության փոխարեն ավելի գրագետ ու ռազմավարության իմաստով առավել տրամաբանված կլիներ գրել՝ "Զարգացած չափումների միասնականության ապահովման համակարգը երաշխավորում է բնակչության սոցիալական կայունությունը, նվազեցնելով տարաձայնությունները գնորդի և վաճառողի, արտադրողի և սպառողի միջև։" Կամ ինչպե՞ս հասկանալ "Օրենսդրական չափագիտության ոլորտում օգտագործվող սարքավորումների թիվը երկրում կարող է պայմանավորված լինել ստուգաչափումների տարեկան թվին (մոտ 300 000), մինչդեռ տրամաչափարկումն անհրաժեշտ է ի հավելումն օրենքով նախատեսված ստուգաչափման:" նախադասությունը։ Այդպիսի օրինակները բազմաթիվ են, ողջ տեքստը խմբագրման կարիք ունի։

25.09.2019

2․ Հավելվածում նշում են որոշակի տվյալներ կամ պնդումներ, որոնք հիմնված են ինչ-որ հետազոտությունների կամ ուսումնասիրությունների վրա, սակայն բացակայում են այդ հետազոտություններին կատարված հղումները։ Հետևապես, օրինակ, խիստ կասկածելի է թվում "Այլ հետազոտական աշխատանքներից և հաշվարկից երևում է, որ եթե չափագիտության մեջ ֆինանսավորումն ավելանա նախատեսված գումարի 10%-ի չափով, ապա տվյալ ժամանակահատվածում ՀՆԱ-ի աճը կկազմի 1.5%՝ նորարարական արտադրանքի վաճառքի արդյունքում։" արտահայտությունը։

25.09.2019

3․ Հավելվածում բերված սահմանումներն արդեն իսկ սահմանված են "Չափումների միասնականության ապահովման մասին" ՀՀ օրենքով։ Կարծում եմ, որևէ անհրաժեշտություն չկա դրանք կրկնել ռազմավարության մեջ։

project.sentences.see_more