project.favorite.title

Հանրային ծառայողների վարքագծի տիպային կանոններ

5 - project.vote.yes
1 - project.vote.no

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«ՀԱՆՐԱՅԻՆ ԾԱՌԱՅՈՂՆԵՐԻ ՎԱՐՔԱԳԾԻ ՏԻՊԱՅԻՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ԿՈՌՈՒՊՑԻԱՅԻ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՄԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ ՈՐՈՇՄԱՆ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ

Իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը

Հանրային ծառայողների տիպային կանոնները մշակվել են «Հանրային ծառայության մասին» օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք), «Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի մասին» օրենքի պահանջների կատարումն ապահովելու նպատակով:

Հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձանց և հանրային ծառայողների վարքագծի կանոնները կոչված են նպաստելու նրանց վարքագծում բարեվարքության՝ օրենքով սահմանված սկզբունքների ու էթիկական նորմերի արտացոլմանը: Հաշվի առնելով հանրային ծառայողի օրենսդրորեն ամրագրված պարտավորությունը՝ հետևելու հանրային ծառայողի վարքագծի սկզբունքներին և դրանից բխող վարքագծի կանոններին, կարևորվում է վարքագծի միասնական հիմնարար նորմերի սահմանումը բոլոր հանրային ծառայողների համար:

Ընթացիկ իրավիճակը և խնդիրները

Ներկայում Հայաստանի Հանրապետությունում կոռուպցիայի կանխարգելմանն ուղղված առավել թիրախավորված և արմատական պայքար մղելու համար առաջնային խնդիր է համարվում հանրության կողմից կոռուպցիոն բնույթի գործողությունների մերժումը և կոռուպցիայից զերծ հանրային ծառայության առկայությունը: Այս նպատակին հասնելու համար ամենաարդյունավետ գործիքներից է հանրային ծառայողի օրինավոր և բարեխիղճ կերպարի ձևավորումը՝ հաշվետվողականության, թափանցիկության և բարեվարքության ապահովումը, ինչպես նաև հանրության շրջանում հանրային ծառայողի վարքագծի կանոնների վերաբերյալ տեղեկատվության հասանելիության ապահովումը:

Հանրային ծառայության մասին օրենքի 21-րդ հոդվածը սահմանում է, որ բարեվարքության համակարգը ի թիվս այլնի ներառում է նաև հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձանց և հանրային ծառայողների վարքագծի սկզբունքները և դրանցից բխող վարքագծի կանոնները, այդ թվում՝ պաշտոնեական (ծառայողական) պարտականությունների իրականացման հետ կապված նվերներ ընդունելու արգելքը։ Վերոնշյալի համատեքստում հարկ է նշել, որ Օրենքի 22-27-րդ հոդվածները սահմանում են վարքագծի սկզբունքները։ Միաժամանակ, Օրենքի 28-րդ հոդվածը սահմանում է վարքագծի կանոնների ընդունման առանձնահատկությունները։ Մասնավորապես, հոդվածը նախատեսում է, թե հանրային պաշտոնների և հանրային ծառայության առանձնահատկություններից ելնելով, որ մարմինների կողմից են սահմանվում պաշտոնների համապատասխան խմբերի վարքագծի կանոնները։ Հարկ է նշել, որ վկայակոչված հոդվածի 4-րդ մասով սահմանվում է, որ հանրային ծառայողների՝ օրենքով սահմանված վարքագծի սկզբունքներից բխող վարքագծի տիպային կանոնները սահմանում է Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը։ Միաժամանակ, նույն հոդվածի 7-րդ հոդվածը սահմանում է, որ հանրային ծառայողի վարքագծի կանոնները սահմանվում են վարքագծի տիպային կանոնների հիման վրա՝ կանոնագրքերով։

Հանրային ծառայողների վարքագծի տիպային կանոնների մշակման նպատակով, Եվրոպայի Խորհրդի միջազգային փորձագետների ներգրավմամբ, մշակվել է վարքագծի տիպային կանոնների նախագիծը, որն ունի պարտադիր և խրախուսելի բաղադրիչներ։ Պարտադիր բաղադրիչը անդրադառնում է հանրային ծառայողների վարքագծի այնպիսի նորմերի, որոնց խախտումը առաջացնում է Օրենքով սահմանված պատասխանատվություն և ի թիվս այլնի ներառում է նաև նորմեր Օրենքով սահմանված շահերի բախման, անհամատեղելիության պահանջների, այլ սահմանափակումների վերաբերյալ։ Նախագիծը նաև անդրադառնում է հանրային ծառայողից ակնկալվող վարքագծին մասնավոր կյանքում՝ նպատակ ունենալով զերծ պահել հանրային ծառայությունը վարկաբեկման և արատավորման ցանկացած դրսևորումներից։ Խրախուսելի կանոնները միտված են կերտելու հանրային ծառայողի առավել բարեվարք կերպար՝ շեշտադրելով նրանց ինքնազարգացման և ինքնակատարելագործման անհրաժեշտությունը։

Նախագծի մշակման համար հիմք ենք հանդիսացել Եվրոպայի Խորհրդի նախարարների կոմիտեի կողմից հաստատված հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձանց վարքագծի տիպային կանոնները, ՄԹ Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլի Գլոբալ հակակոռուպցիոն ուղեցույցը, Հանրային բարեվարքության վերաբերյալ ՏՀԶԿ Հանձնարարականը և այլ միջազգային փաստաթղթեր, ինչպես նաև տարբեր երկրների ներպետական իրավական ակտեր։

Նախագծի ընդունման կապակցությամբ ֆինանսական միջոցների անհրաժեշտության և պետական բյուջեի եկամուտներում և ծախսերում սպասվելիք փոփոխությունների մասին

Նախագծերի ընդունմամբ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեում եկամուտների ավելացում կամ նվազեցում չի նախատեսվում։

Կապը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ

Սույն նախագծի ընդունումը բխում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2019 թվականի հոկտեմբերի 3-ի «Հայաստանի Հանրապետության հակակոռուպցիոն ռազմավարությունը և դրա իրականացման 2019-2022 թվականների միջոցառումների ծրագիրը հաստատելու մասին» N 1332-Ն որոշման 2-րդ հավելվածի 13-րդ կետից։

Նախագիծը մշակող մարմինը

Նախագիծը մշակվել է Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի կողմից:

Ակնկալվող արդյունքը

Նախագծի ընդունման արդյունքում ակնկալվում է ամրապնդել հանրային ծառայության բարեվարքության համակարգը, ապահովել հանրային ծառայողների վարքագծի կանոնների միասնականությունը, բարձրացնել հանրության վստահությունը հանրային ծառայության նկատմամբ, ստեղծել հանրային հատվածում կոռուպցիայի կանխարգելմանը միտված ևս մեկ գործիք, ինչպես նաև բարձրացնել հասարակության քաղաքացիական պահանջատիրությունը՝ հանրային ծառայության համակարգում ակնկալվող վարքագծի առնչությամբ։

project.old_project_time.text

15.03.2022 - 30.03.2022
project.type.title

Pешение
project.area.title

Борьба с коррупцией
project.ministry.title

Комиссия по предотвращению коррупции

project.send_email.title

project.email.info

project.views.title 5129

project.print.title

project.sentences.title

30.03.2022

Կանոնների նախագծի 5-րդ կետը սահմանում է, որ Տիպային կանոնները հիմք են համապատասխան մարմինների կողմից հանրային ծառայության առանձին տեսակների համար համանման կանոնների (կանոնագրքերի) մշակման և սահմանման՝ ելնելով ծառայության յուրաքանչյուր առանձին տեսակի ծառայողական առանձնահատկություններից։ Սակայն հենց տիպային կանոններում այդ առանձնահատկությունները հաշվի առնված չեն։ Փորձը ցույց է տալիս, որ համապատասխան մարմիններն իրենց կանոնները մշակելուց սովորաբար ամբողջապես օգտագործում են տիպային կանոնները։ Այդ պատճառով, առաջարկում ենք, որպեսզի որոշակի տարբերակումներ մտցվեն, թե կանոնների կետերը ո՞ր կատեգորիայի հանրային ծառայողներին են վերաբերում։ Մյուս կողմից, տիպային կանոնների 6-րդ կետը հակասում է 5-րդ կետին, և սահմանում է, որ դրանցով պետք է առաջնորդվեն հանրային ծառայողները՝ անկախ իրենց զբաղեցրած պաշտոններից։ Այնինչ, հանրային ծառայողներ են ինչպես պետական ծառայողները, այնպես էլ համայնքային ծառայողները և հանրային այլ պաշտոններ զբաղեցնողները, սակայն կանոնների դրույթների մեծ մասը հաշվի չի առնում հանրային ծառայողների լայն շրջանակը։ Առաջարկում ենք 6-րդ կետը հանել ընդհանրապես։

30.03.2022

11 կետի 1-ին մասով «Նվեր» հասկացության սահմանումն արդեն տրված է «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքով։ Չնայած համարում ենք այն բարդ, այնպիսին, որ կարող է տեղիք տալ տարաբնույթ մեկնաբանությունների, այնուամենայնիվ անիմաստ ենք համարում Օրենքի հոդվածը տեղափոխել կանոնների մեջ։ Առաջարկում ենք նվերի սահմանումը հանել, իսկ նվեր ստանալը կարգավորել «Նվերների ընդունման արգելք» բաժնով։

30.03.2022

11-րդ կետի 5-րդ մասը մի կողմից սահմանում է, որ հանրային շահը դա սահմանադրական արժեք է, իսկ մյուս կողմից այն գերադասվում է սահմանադրությամբ տրված հիմնական իրավունքներին։ Սահմանադրությամբ սահմանված բոլոր իրավունքների և ազատությունների իրականացման հնարավորություններն են հենց հանդիսանում հանրային շահ, և չի կարող հանրային շահի պաշտպանության պատրվակով սահմանափակվել սահմանադրությամբ տրված հիմնարար իրավունքները։ Առաջարկում ենք սահմանումը վերաձևակերպել։

project.sentences.see_more